Dotacje już mocno zakorzeniły się w polskiej gospodarce.
Ich znaczenie podkreśla niesamowita szybkość transformacji rynkowej, jaka ma miejsce od momentu wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej. Ponieważ w roku 2023 uruchomione zostały nowe programy umożliwiające realizację projektów dofinansowywanych w ramach Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki, należy przyjrzeć się zaktualizowanym zasadom, które przewidzieli twórcy programu FENG.
Przy wejściu w życie perspektywy finansowej na lata 2021-2027 zmieniły się główne priorytety, które są wymagane do otrzymania wsparcia w ramach projektów z ramienia Funduszy Europejskich.
Przede wszystkim ta perspektywa zmienia całkowicie patrzenie na samo planowanie przedsięwzięć – idealnym przykładem jest tutaj ścieżka SMART. Konstrukcja projektów jest w przypadku tego programu modułowa.
Co to oznacza? Oznacza to, że tak naprawdę każdy z modułów stanowi niejako osobny podprojekt, składający się na większą całość. Kluczem tutaj jest takie przygotowanie planu we wniosku o dofinansowanie, aby całokształt prac miał zachowaną logikę i odpowiednio wiązał ze sobą poszczególne moduły. Nowość polega więc na tym, że od przedsiębiorców wymagane jest znacznie większy nakład pracy na przygotowanie się do realizacji – konieczność uwzględnienia ciągów przyczynowo-skutkowych i planowania długoterminowego, gdyż projekty w programie są w zamyśle regulatorów działaniami wieloletnimi.
Równie ważnym na etapie planowania jest uwzględnienie rentowności całego przedsięwzięcia. Instytucje pośredniczące jasno dają do zrozumienia, że projekty w ramach SMART nie stanowią badań naukowych – nie mogą więc być jedynie eksperymentem mającym na celu zbadanie cech produktu czy usługi. Ten produkt ma faktycznie zacząć na siebie zarabiać, a celem projektu jest ułatwienie wprowadzenia go (co z racji jego innowacyjnej natury może wymagać wsparcia na przykład jednostek badawczych) na rynek. Dlatego też jest niezwykle ważne, aby projekt był od początku swoich założeń opłacalny.
Równie istotną kwestią jest położenie nacisku na prace badawczo-rozwojowe. W regulaminie konkursu zapisy uzależniają jego realizację od umieszczenia w jego strukturze tzw. modułów obligatoryjnych. Są to B+R, czyli właśnie wcześniej wymienione prace lub wdrożenie innowacji. Jedna z tych części projektu musi zawierać się w jego planach, inaczej projekt nie ma racji bytu.
Dlaczego B+R jest tak ważne? Ponieważ regulatorzy przyznają największą ilość punktów w kryteriach za zawarcie go w ramach projektu. Przy tym największą ilość punktów zdobywają prace, które przedsiębiorca przeprowadzi we własnych strukturach, najlepiej we współpracy z instytucją naukową. Badania, które są zlecane wykonawcom zewnętrznym, oraz takie, których wyniki zostały zakupione otrzymują znacznie niższą ilość punktów, co ma duże znaczenie w rankingu projektów startujących w konkursie. Największe szanse mają takie, które uwzględniają prace badawczo-rozwojowe przeprowadzone samodzielnie/we współpracy, w toku realizacji całego przedsięwzięcia.
W przypadku wcześniej wspomnianego drugiego z modułów obowiązkowych, czyli wdrożenia, jest jeszcze jedna ważna kwestia, która wyróżnia nową perspektywę. Jest to warunkowość przyznanej dotacji. Polega ona na tym, że samo finansowanie składa się z dwóch części: gwarantowanej, która nie podlega zwrotowi, oraz części zwrotnej, która podlega zwrotowi na warunkach określonych w załącznikach do zawieranej umowy o realizację całego projektu. Jest to nowość na skalę europejską i prawdopodobnie pierwsze kroki w celu uczynienia tego rodzaju dotacji podstawą programów realizowanych z Funduszy Europejskich w dalszej przyszłości. Ma to na celu wypracowanie w przedsiębiorstwach schematów, które sprawią że będą one przykładać do projektu najwyższą uwagę i traktować wszystkie ich wskaźniki priorytetowo. Gdy zostaną one spełnione, zwrotowi będzie podlegać bardzo niewielki jej procent, natomiast gdy nie zostaną spełnione, zwrotowi podlega nawet 100% wszystkich funduszy przewidzianych na realizację części wdrożeniowej. Dlatego działania w tym module muszą zostać szczególnie przemyślane, by uniknąć konieczności zwrotu większości środków.
Nowa, a w zasadzie obecna już perspektywa finansowa kładzie również nacisk na innowacyjność w obszarze ekologii.
Ze względu na stan środowiska naturalnego w dzisiejszych czasach niezwykle ważnym jest wprowadzanie na rynek ekoinnowacji, przyczyniająca się do pozytywnego wpływu na to środowisko. A w najgorszym przypadku nowe rozwiązania powinny przynajmniej nie wpływać negatywnie, co jednak jest już niżej punktowane przy ocenie projektu. Przedsiębiorstwo starające się o dofinansowanie powinno uwzględniać takie aspekty jak gospodarka w obiegu zamkniętym, zgodnie z zasadami wyrażonymi skrótem 6R (angielskie skróty rethink – przemyś, reuse – użyj ponownie, reduce – ograniczaj, refuse – odmów, recover – naprawiaj, recycle – odzyskaj). Biorąc pod uwagę obecne trendy w gospodarce, inwestycja w ekologię jest nie tyle rentowna, co konieczna dla działania na rynku w ogóle.
Biorąc pod uwagę wszystkie zmiany, które wnosi Perspektywa Finansowa 2021-2027 przedsiębiorcy aspirujący do realizacji projektów powinni starannie i dokładnie przemyśleć strukturę planowanego przedsięwzięcia. Mnogość wyzwań z tym związanych może wydawać się bardzo trudna, jednak dotyczą one tak samo firm, jak i instytucji pośredniczących, które nadzorują działania. Wobec tego, że perspektywa ta posiada bardzo pokaźną pulę środków, które mogą znacząco przyczynić się do rozwoju i zwiększenia rentowności przedsiębiorstw takie działanie należy traktować jako wielką inwestycję. A ta, odpowiednio poprowadzona zwróci się z czasem.
Podsumowując jakie są najważniejsze punkty dotacji?
- Im wyższy poziom innowacyjności tym lepiej, czyli wprowadzenie nowego lub znacząco ulepszonego produktu bądź usługi
- Transformacja rynku jako waży element projektu
- Ekoinnowacyjność
- Mocny nacisk na zaplanowanie przychodów firmy minimum na 4 lata do przodu, gdyż to podlega weryfikacji
- Zdolność sfinansowania wydatków przez firmę
- Otwarcie się na prace B+R, analizę poziomu transformacji cyfrowej, diagnozę wzorniczą i inne działania, które pomagają zaplanować odpowiedni rozwój firmy
- Mocny zwrot ku technologii i jej cyfryzacji.
Jeśli chcecie wiedzieć jak najlepiej podejść do projektu i jak przejść przez stronnice dokumentów? Zapraszamy do kontaktu.
