Dotacje już mocno zakorzeniły się w polskiej gospodarce. Ich znaczenie podkreśla niesamowita szybkość transformacji rynkowej, jaka ma miejsce od momentu wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej. Ponieważ w roku 2023 uruchomione zostały nowe programy umożliwiające realizację projektów dofinansowywanych w ramach Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki, należy przyjrzeć się zaktualizowanym zasadom, które przewidzieli twórcy programu FENG.
Przy wejściu w życie perspektywy finansowej na lata 2021-2027 zmieniły się główne priorytety, które są wymagane do otrzymania wsparcia w ramach projektów z ramienia Funduszy Europejskich.
Zasady nowych projektów UE
Przede wszystkim ta perspektywa zmienia całkowicie patrzenie na samo planowanie przedsięwzięć – idealnym przykładem jest tutaj ścieżka SMART. Konstrukcja projektów jest w przypadku tego programu modułowa.
Co to oznacza?
Oznacza to, że tak naprawdę każdy z modułów stanowi niejako osobny podprojekt, składający się na większą całość. Kluczem tutaj jest takie przygotowanie planu we wniosku o dofinansowanie, aby całokształt prac miał zachowaną logikę i odpowiednio wiązał ze sobą poszczególne moduły. Nowość polega więc na tym, że od przedsiębiorców wymagane jest znacznie większy nakład pracy na przygotowanie się do realizacji – konieczność uwzględnienia ciągów przyczynowo-skutkowych i planowania długoterminowego, gdyż projekty w programie są w zamyśle regulatorów działaniami wieloletnimi.
Równie ważnym na etapie planowania jest uwzględnienie rentowności całego przedsięwzięcia. Instytucje pośredniczące jasno dają do zrozumienia, że projekty w ramach SMART nie stanowią badań naukowych – nie mogą więc być jedynie eksperymentem mającym na celu zbadanie cech produktu czy usługi. Ten produkt ma faktycznie zacząć na siebie zarabiać, a celem projektu jest ułatwienie wprowadzenia go (co z racji jego innowacyjnej natury może wymagać wsparcia na przykład jednostek badawczych) na rynek. Dlatego też jest niezwykle ważne, aby projekt był od początku swoich założeń opłacalny.
Prace B+R w projektach unijnych
Równie istotną kwestią jest położenie nacisku na prace badawczo-rozwojowe. W regulaminie konkursu zapisy uzależniają jego realizację od umieszczenia w jego strukturze tzw. modułów obligatoryjnych. Są to B+R, czyli właśnie wcześniej wymienione prace lub wdrożenie innowacji. Jedna z tych części projektu musi zawierać się w jego planach, inaczej projekt nie ma racji bytu.
Dlaczego B+R jest tak ważne? Ponieważ regulatorzy przyznają największą ilość punktów w kryteriach za zawarcie go w ramach projektu. Przy tym największą ilość punktów zdobywają prace, które przedsiębiorca przeprowadzi we własnych strukturach, najlepiej we współpracy z instytucją naukową. Badania, które są zlecane wykonawcom zewnętrznym, oraz takie, których wyniki zostały zakupione otrzymują znacznie niższą ilość punktów, co ma duże znaczenie w rankingu projektów startujących w konkursie. Największe szanse mają takie, które uwzględniają prace badawczo-rozwojowe przeprowadzone samodzielnie/we współpracy, w toku realizacji całego przedsięwzięcia.
W przypadku wcześniej wspomnianego drugiego z modułów obowiązkowych, czyli wdrożenia, jest jeszcze jedna ważna kwestia, która wyróżnia nową perspektywę. Jest to warunkowość przyznanej dotacji. Polega ona na tym, że samo finansowanie składa się z dwóch części: gwarantowanej, która nie podlega zwrotowi, oraz części zwrotnej, która podlega zwrotowi na warunkach określonych w załącznikach do zawieranej umowy o realizację całego projektu. Jest to nowość na skalę europejską i prawdopodobnie pierwsze kroki w celu uczynienia tego rodzaju dotacji podstawą programów realizowanych z Funduszy Europejskich w dalszej przyszłości. Ma to na celu wypracowanie w przedsiębiorstwach schematów, które sprawią że będą one przykładać do projektu najwyższą uwagę i traktować wszystkie ich wskaźniki priorytetowo. Gdy zostaną one spełnione, zwrotowi będzie podlegać bardzo niewielki jej procent, natomiast gdy nie zostaną spełnione, zwrotowi podlega nawet 100% wszystkich funduszy przewidzianych na realizację części wdrożeniowej. Dlatego działania w tym module muszą zostać szczególnie przemyślane, by uniknąć konieczności zwrotu większości środków.
Dotacje na recykling
Nowa, a w zasadzie obecna już perspektywa finansowa kładzie również nacisk na innowacyjność w obszarze ekologii.
Ze względu na stan środowiska naturalnego w dzisiejszych czasach niezwykle ważnym jest wprowadzanie na rynek ekoinnowacji, przyczyniająca się do pozytywnego wpływu na to środowisko. A w najgorszym przypadku nowe rozwiązania powinny przynajmniej nie wpływać negatywnie, co jednak jest już niżej punktowane przy ocenie projektu. Przedsiębiorstwo starające się o dofinansowanie powinno uwzględniać takie aspekty jak gospodarka w obiegu zamkniętym, zgodnie z zasadami wyrażonymi skrótem 6R (angielskie skróty rethink – przemyś, reuse – użyj ponownie, reduce – ograniczaj, refuse – odmów, recover – naprawiaj, recycle – odzyskaj). Biorąc pod uwagę obecne trendy w gospodarce, inwestycja w ekologię jest nie tyle rentowna, co konieczna dla działania na rynku w ogóle.
Biorąc pod uwagę wszystkie zmiany, które wnosi Perspektywa Finansowa 2021-2027 przedsiębiorcy aspirujący do realizacji projektów powinni starannie i dokładnie przemyśleć strukturę planowanego przedsięwzięcia. Mnogość wyzwań z tym związanych może wydawać się bardzo trudna, jednak dotyczą one tak samo firm, jak i instytucji pośredniczących, które nadzorują działania. Wobec tego, że perspektywa ta posiada bardzo pokaźną pulę środków, które mogą znacząco przyczynić się do rozwoju i zwiększenia rentowności przedsiębiorstw takie działanie należy traktować jako wielką inwestycję. A ta, odpowiednio poprowadzona zwróci się z czasem.
Podsumowując jakie są najważniejsze punkty dotacji?
- Im wyższy poziom innowacyjności tym lepiej, czyli wprowadzenie nowego lub znacząco ulepszonego produktu bądź usługi
- Transformacja rynku jako waży element projektu
- Ekoinnowacyjność
- Mocny nacisk na zaplanowanie przychodów firmy minimum na 4 lata do przodu, gdyż to podlega weryfikacji
- Zdolność sfinansowania wydatków przez firmę
- Otwarcie się na prace B+R, analizę poziomu transformacji cyfrowej, diagnozę wzorniczą i inne działania, które pomagają zaplanować odpowiedni rozwój firmy
- Mocny zwrot ku technologii i jej cyfryzacji.
Jeśli chcecie wiedzieć jak najlepiej podejść do projektu i jak przejść przez stronnice dokumentów? Zapraszamy do kontaktu.
