Upływ czasu jest nieunikniony zarówno dla ludzi, jak i dla przedsiębiorstw. Biorąc pod uwagę fakt, że średnia długość życia ludzi w dzisiejszych czasach jest znacznie wyższa niż sto lat temu, wielu właścicieli firm planuje sukcesję i przejście na emeryturę na wcześniejszym etapie. Tym bardziej, jeśli mają członków rodziny, którzy mogą przejąć firmę, gdy oni ją opuszczą. W Polsce firmy nie mogą być przekazywane spadkobiercom, chyba że są to osoby fizyczne lub prawne z nieograniczoną odpowiedzialnością. Proces przekazywania własności z pokolenia na pokolenie nie jest łatwy dla nikogo, ale jest wiele kroków, które można podjąć już teraz, aby ułatwić to w przyszłości.
Podjęcie decyzji o wyborze pożądanego następcy.
Podejmując decyzję o wyborze następcy, należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Po pierwsze, należy zdecydować, czy firma powinna zostać przekazana jednej czy kilku osobom. Należy także określić, jakie udziały otrzyma każdy udziałowiec oraz w jaki sposób zostaną one rozdzielone. Częstą praktyką jest przekazywanie udziałów dzieciom. Można również rozważyć przekazanie ich małżonkowi, członkom dalszej rodziny lub długoletnim pracownikom, którzy przyczynili się do sukcesu firmy. Można również utworzyć fundusz powierniczy, który przekaże udziały spadkobiercom po osiągnięciu przez nich określonego wieku.
Kim jest zarządca sukcesyjny?
Zarówno przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą jak i wspólnik spółki cywilnej, za życia ma prawo do ustanowienia zarządcy sukcesyjnego. Jeśli jednak tego nie zrobi – prawo do ustanowienia zarządcy sukcesyjnego zyskują jego spadkobiercy lub małżonek przedsiębiorcy będący współwłaścicielem. W takim przypadku mają oni na to okres dwóch miesięcy. Pozostawienie tego faktu losowi, czyli nie ustalanie takiego zarządcy w przydatku wielu koligacji rodzinnych, bądź konfliktów może być bardzo niekorzystne.
Zarządca sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy przejmuje funkcję zarządczą pełnioną przez niego, aż do momentu zakończenia formalności związanych ze sprawami spadkowymi. Zarządca sukcesyjny pełni swoją funkcję tymczasowo – zazwyczaj jest to 2 lata (w szczególnych przypadkach okres ten może zostać wydłużony maksymalnie do 5 lat). Zarządcą sukcesyjnym może być ktoś bliski dla przedsiębiorcy, spadkobierca lub ktoś z nim niespokrewniony. Jednym warunkiem jest posiadanie przez tą osobę pełnej zdolności do czynności prawnych. Zarządcą sukcesyjnym nie może być więc osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej lub osoba prawa np. spółka. Dzięki takiej możliwości firma ma możliwość dalszego funkcjonowania, bez narażenia ją na paraliż.
Zaplanuj swoją strategię przed odejściem z firmy?
Powinieneś mieć plan i strukturę swojej firmy, w której określone są obowiązki każdego z udziałowców oraz zakresy odpowiedzialności pracowników. Ułatwi im to kontynuowanie działalności po Twoim odejściu. Należy także opracować plan sukcesji, w którym określimy, kiedy każdy z udziałowców przejmie obowiązki od innego. Po opuszczeniu firmy należy poczynić wszelkie niezbędne przygotowania do jej dalszego funkcjonowania. Obejmuje to zakup nieruchomości, odnowienie licencji i zezwoleń na prowadzenie działalności oraz złożenie wszelkich niezbędnych formularzy podatkowych. Należy także upewnić się, że wszyscy pracownicy wiedzą o planowanym przejściu. Pozwoli to uniknąć nieporozumień i umożliwi sprawne funkcjonowanie firmy po odejściu pracownika.
Warto rozważyć sporządzenie testamentu, którym można rozdysponować przedsiębiorstwo czy udział w nim pomiędzy spadkobierców. Jeśli zależy nam na przekazaniu firmy osobie, niebędącą spadkobiercom ustawowym, sporządzenie testamentu może okazać się właściwym wyborem.
Oszacuj wartość swojej firmy
Jeśli chcesz przekazać udziały swoim spadkobiercom, powinieneś zaplanować sprzedaż firmy. Dzięki temu spadkobiercy będą mogli skorzystać z wartości firmy bez konieczności płacenia podatku od zysków kapitałowych. Sprzedając firmę, należy uzyskać wycenę jej wartości. Pomoże to ustalić, ile udziałów należy sprzedać i ile warte są poszczególne udziały. Udziały można następnie przekazać spadkobiercom przy sprzedaży firmy.
Zdecyduj, które aktywa zachować, a które sprzedać
Decydując się na przekazanie udziałów spadkobiercom, musisz także zdecydować, które aktywa chcesz zatrzymać dla siebie, a które sprzedać. Do aktywów, które można zatrzymać, należą dom, samochody i inwestycje. Można również zdecydować się na sprzedaż pewnych aktywów ze względów podatkowych. Na przykład można sprzedać akcje i obligacje, które zostały zakupione po niższej cenie w momencie rozpoczęcia działalności. Pozwoli to na zapłacenie niższej stawki podatku od zysków kapitałowych.
Zidentyfikuj potencjalne zobowiązania podatkowe w kontekście sukcesji przedsiębiorstwa
Kiedy przekazujesz akcje swoim spadkobiercom, będą oni musieli zapłacić podatek od spadku. Możesz zmniejszyć kwotę podatku, jaką zapłacą, przekazując im aktywa, które są warte mniej niż zapłaciłeś za nie. Należy również zapłacić podatek od spadku w wysokości do 40% od wartości akcji, które przekazuje się spadkobiercom. Jeśli spadkobiercy są niepełnoletni, nie będą musieli płacić żadnych podatków. Jeśli są to osoby dorosłe, będą musiały zapłacić podatek przy sprzedaży swoich udziałów. Można zmniejszyć wysokość podatków płaconych przez spadkobierców, inwestując pieniądze uzyskane ze sprzedaży firmy.
Zakończenie
Gdy przekażesz akcje swoim spadkobiercom, będą oni musieli dokończyć proces ich zakupu. Prawdopodobnie będą musieli zapłacić taką samą kwotę, jaką Ty zapłaciłeś za udziały. Będą też musieli podpisać umowę kupna. Dzięki odpowiedniemu planowaniu można mieć pewność, że firma zostanie przekazana właściwym osobom w momencie przejścia na emeryturę lub śmierci. Można także upewnić się, że firma zostanie właściwie wyceniona i że nowi właściciele zapłacą od niej podatki. Posiadając te informacje, można maksymalnie ułatwić sobie przejście na emeryturę, chroniąc jednocześnie siebie i swoją firmę.
Sukcesja nie jest taka straszna. Sposobów na przekazanie firmy jest wiele, a zależą one od sytuacji rodzinnej i osobistej przedsiębiorcy oraz od formy prowadzonej działalności. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, nie czekaj zgłoś się do nas. Przeanalizujemy Twoją sytuację i doradzimy co zrobić, aby zabezpieczyć działalność na wypadek śmierci.
